EĞİTİMDE SINIRLARI KALDIRMAK: ONLINE EĞİTİMİN YÜKSELİŞİ

“Eğitim, kişinin yeteneklerini kendi ihtiyaçları ve toplumun amaçları doğrultusunda geliştirmesini sağlayan öğrenme işi ve bu işin nasıl yapılacağı üzerindeki yöntem ve uygulamaların tümüdür” (Kayıran, 1998, s. 780). Teknolojik gelişmeler, toplumsal yaşamın her alanını önemli bir biçimde etkilemiştir. Bu gelişmelerden etkilenen alanlardan biri de eğitim alanıdır (Akpınar, 2003, aktaran Akyürek, 2020, s. 1). Günümüzde bu gelişmeler sayesinde online eğitim bazlı sistemlere geçilmesinin çeşitli avantajları vardır. Online eğitim, mekân ve zaman sınırlılıklarını ortadan kaldırarak bireylere geniş erişim imkânları sunarken, öğrenme süreçlerini bireyselleştirerek farklı öğrenme stillerine uyum sağlayabilmektedir. Bu nedenle, online eğitim, yüz yüze eğitime uygun bir alternatif öğrenme süreci olarak değerlendirilebilir. 

Online eğitim öğrencilere bireyselleşmiş öğrenme fırsatları sunarak öğrencilerin öğrenme verimliliğini artıran bir eğitim modelidir. Bu eğitim modeli öğrencinin kendi ihtiyaçlarına ve eksiklerine göre hedef belirlemelerini sağlar. Aynı zamanda bu hedef doğrultusunda öğrenme odaklı çalışmalarını destekleyici bir yol izlemelerini günümüz teknolojisiyle destekler. Örneğin, 2019 yılında yaşanan pandemi sırasında okulları kapatma karanının verilmesinin ardından birçok öğrenci eğitiminin nasıl sürdürüleceği hakkında büyük bir endişeye kapılmıştı. Fakat kısa bir süre sonra online eğitim platformlarının geliştirilmesi bu endişelerin son bulmasını sağladı. “Eğitim Bilişim Ağı (EBA) ve EBA TV üzerinden yayınlar Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) ile yapılan protokolle Millî Eğitim Bakanlığı (M.E.B) tarafından başlatıldı, M.E.B hazırlıksız yakalandığı bu duruma çok kısa sürede uyum sağladı” (Dönmez, 2020, s.1, aktaran Ülger, 2021, s. 398). Bunlara ek olarak, geliştirilen çeşitli ders içerikleri sayesinde öğrenciler anlamadıkları konuları tekrar online platformlar aracılığıyla izleyebilme imkânı bulmuşlardır. Bu sayede teknolojik araç kullanımının artması öğrencilerin dijital araç kullanma becerilerinin gelişmesine katkı sağlamıştır. Dahası, bu eksikleri kapatma yönündeki faaliyetleri bireysel sorumluluk alma becerilerini geliştirmiştir. Ülger’in verilerine göre (2021) özellikle ebeveyn eğitim seviyesi düşük olan öğrenciler için, bireysel öğrenme, kendi kendine öğrenme ve bağımsız öğrenme konularında kendilerini geliştirecek olanaklar sağlayan Problem Dayalı Öğrenme (PDÖ) yöntemine göre ders etkinliklerinin düzenlenmesinin önemli olduğu söylenebilir (s. 402). Özetle, online eğitim bireylere esnek bir yapı sağlayarak özelleştirilmiş bir eğitim imkânı sunar. 

Online eğitim, mekân ve zaman kısıtlamalarını ortadan kaldırarak, yüz yüze eğitimin sunduğu imkanları aşan önemli avantajlar sunmaktadır. Yeşil’in (2017) verilerine göre, bu teknolojiler sayesinde eğitim faaliyetleri, zaman ve mekân bağımsız olarak gerçekleştirilebilmektedir (s. 764). Bu sayede, öğrenim gören bireyler için barınma, ulaşım, beslenme gibi ihtiyaçları ortadan kaldırarak ekonomik anlamda birçok avantaj oluşturur. Aynı zamanda, eğitim görülen kurumların harcamalarını da önemli ölçüde azaltmaktadır. Burucu, Cantekin, Çetin ve Arslan’ın (2023) yapmış olduğu çalışmaya göre, eğitim kurumları da bina kirası, okulun fiziksel olan enerji ihtiyacı ve bakım gibi giderlerden kurtulmaktadır (s. 146). Dahası, öğrenciler farklı şehirlerdeki veya ülkelerdeki kurumlardan eğitim almak istediklerinde online eğitim aracılığıyla bulundukları yerden eğitimlerine erişebilme imkânı kazanmaktadır. Örneğin, Türkiye’deki bir öğrenci, İtalya’daki bir üniversiteden eğitim almak istediğinde, online eğitim imkânları sayesinde İtalya’ya gitme zorunluluğu olmadan, bu üniversitenin derslerine katılabilir ve eğitimini sürdürebilir. Bu durum, coğrafi ve maddi sınırlamaları olan öğrenciler için büyük bir avantajdır. Euronews’in 2024 yılında yayınlamış olduğu “İtalya vizesi mağduru yaklaşık 900 Türk öğrencinin kaygılı bekleyişi sürüyor” başlıklı habere göre, İtalya’daki üniversitelerden eğitim hakkı kazanmış 900 Türk genci iltica riski sebebiyle vize alamadıkları için eğitimlerine başlayamamış ve bu durum öğrencilerin akademik ve bireysel gelecekleri üzerinde belirsizlikler yaratmıştır. Bu ve benzeri durumlarda online eğitimin örgün öğretim için uygun bir alternatif olduğu tekrar gözler önüne serilmektedir.  

Son dönemde gelişen iletişim teknolojilerinin eğitim alanına sağladığı faydalar yadsınamaz bir şekilde büyüktür. Araştırmalar, iletişim teknolojilerinin eğitim kaynaklarını daha verimli kullanmayı, öğrenme ortamlarını daha esnek hale getirmeyi ve öğrenme kalitesini artırmayı sağladığını belirtmektedir (Emiroğlu vd., 2023, s. 3631). Küresel anlamda bakıldığında online eğitim, sınırlamaları azaltır ve öğrenci nüfusu arasındaki çeşitliliği artırır. Öğrencilerin çok çeşitli coğrafyaları, kültürleri, geçmişleri ve yaşları, derste tanıtılan konularla ilgili yeni fikirler ve önseziler getirir. Öğrenciler, daha zengin bir öğrenme ortamı sağlanan çok daha geniş bir perspektif kazanma fırsatına sahip olurlar (Jingyu, 2014, s. 460). Etkileşimin yüksek olduğu bu dersler sayesinde bireyler, öğrenme süreçlerine daha istekli ve motive bir şekilde devam ederler. Tüm bunlar göz önüne alındığında uygun şartlar içerisinde online eğitimin örgün eğitime uygun bir alternatif olduğu görülmektedir.  

KAYNAKÇA 

Akyürek, M. İ. (2020). Uzaktan eğitim: Bir alanyazın taraması. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-9. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1029473 

Burucu, R., Cantekin, I., Çetin, İ., & Korkmaz Arslan, T. (2023). Yüzyüze ve online eğitimin öğrenci gözüyle karşılaştırılması. Journal of General Health Sciences (JGEHES), 5(2). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2214075 

Emiroğlu, K., Tarhan, R., Uri, Ö., Öncü, S., Tekdemir, S., Kamçı, Y., Akboğa, M., & Arslan, M. (2023). Uzaktan eğitimin geleceği ve yüz yüze eğitim ile karşılaştırılması. International Journal of Social and Humanities Sciences Research, 10(102), 3630-3639. https://jshsr.org/index.php/pub/article/view/2497/2438 

Jingyu, L. (2014). Pros and cons: Web-based education. In Proceedings of the 2014 International Conference on Education, Management and Computing Technology (ICEMCT 2014) (pp. 111-115). Atlantis Press. https://doi.org/10.2991/icemct-14.2014.111 

Kayıran, M. (1998). Atatürkçü düşünce ışığında: Çağdaş eğitim. Eğitim ve Bilim Dergisi, 14(42), 780-830. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1683205 

Tunakan, B. (2024, 22 Kasım). İtalya vizesi mağduru yaklaşık 900 Türk öğrencinin kaygılı bekleyişi sürüyor. Euronews. https://tr.euronews.com/2024/11/22/italya-vizesi-magduru-yaklasik-900-turk-ogrencinin-kaygili-bekleyisi-suruyor 

Ülger, K. (2021). Uzaktan eğitim modelinde karşılaşılan sorunlar-fırsatlar ve çözüm önerileri. International Journal of Contemporary Educational Studies (IntJCES), 7(1), 398-402. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1537314 

Yeşil, Y. (2017). Türkiye’de mesleki eğitimin gelişimi açısından uzaktan eğitim faaliyetlerinin önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 758-764. https://iibfdergi.sdu.edu.tr/assets/uploads/sites/352/files/yil-2017-cilt-22-sayi-3-yazi09-17082017.pdf